Nahiv

Soru Edatları Arapça

أدوات الاستفهام

Arapçada soru ifadelerinin başında kullanılan edatlar isim ve harf olarak ikiye ayrılır.Soru edatları Arapça’da cümlenin başına gelir ve cümleyi soru cümlesine çevirir. Başına soru edatı gelen cümlelerin sonuna soru işareti konur.

Soru İsimleri:

كَيْفَ    : Nasıl

İlgili Makaleler

لِمَاذَا    : Niçin

مَاذَا     : Ne

مَن       : Kim

مَا        : Ne

مَتَى     : Ne zaman

أيْنَ      : Nerede

كَمْ       : Kaç

أَيُّ       : Hangi

Soru Harfleri:

هَلْ      : mı, mi

أ         : mı, mi

مَنْ  soru edatıyla bir soru sorduğumuzda öznenin kim olduğunu sorarız. Cevap özel bir isim ya da özneye işaret eden kelime olabilir.

مَن جاء؟                          Kim geldi?

مَنْ  soru edatının başına مَعَ (ile) eki geldiği zaman مَعَ مَنْ şeklinde kiminle anlamına gelen sorular sorulabilir.

 مَعَ مَنْ دَرَسْتَ للامتِحانِ؟          Sınava kiminle çalıştın?

Aynı soru edatının başına مِنْ harf-i ceri gelince مِنْ+مَنْ birleşerek مَِّنْ (mimmen) kimden şeklinde sorular oluşturulabilir.

مَِّنْ أخَذْتِ الدّواء؟            İlacı kimden aldın?            

ما / ماذا  soru edatlarıyla öznenin veya nesnenin ne olduğunu ya da ne yaptığını sorarız. Cevap olarak bir isim gelebildiği gibi bir zamir de gelebilir.

Bu nedir?                       ما هذا؟
Bu bir cep telefonudur.     هذا جوال

Bu nedir?                      ما هذه؟
Bu bir gözlüktür.         هذه نظارة

أيْنَ soru edatıyla bir nesnenin yerini, öznenin nerede olduğunu, nereye gittiğini sorabiliriz. Cevap mutlaka bir yer ismine işaret etmelidir. Bu soru edatının başına مِنْ harf-i ceri gelince مِنْ أيْنَ nereden şeklinde sorular oluşturulabilir. Örneğin nerelisin diye sormak için ؟ مِنْ أيْنَ أنْتَ deriz.

أيْن بَيتكم؟                               Eviniz nerede?

مَتى soru edatıyla bir işin, eylemin ne zaman olduğunu sorabiliriz. Cevap mutlaka bir zamana işaret etmelidir. Bunu yaparken يوم ,فصل ,دقيقة ,ساعة ,شهر ,سنة gibi zaman bildiren sözcüklerin başına ،َ بَ عدْ قَبْلَ gibi zaman zarfları getirebiliriz.

إلى أين تَذهبُ؟ ومَتى تَرجِعُ؟          Nereye gidiyorsun? Ve ne zaman dönüyorsun?

مَتى ستذهب؟                                  Ne zaman gideceksin?

أَيُّ soru edatıyla, öznenin veya nesnenin hangi zamanda, mekanda olduğunu ya da ne olduğunu sorabiliriz. Bu soru edatından sonra gelen isimler daima mecrûrdur.

أيَّ درسٍ تَدْرُسين؟             Hangi derse çalışıyorsun?

Not: Diğer soru edatları mebnî olmasına rağmen أَيُّ mebnî değil, mu‘rebdir. Yani cümledeki konumuna göre harekesi değişir. Örneğin soruda geçen isim konum olarak merfû ise أيُّ , mansûb ise أيَّ , mecrûr ise أيِّ olarak gelir.

كَيْفَ  soru edatıyla nasıl sorusuna cevap ararız. “Nasıl, nasılsın, nasıl yaptın, nasıl gittin …” gibi soruları bu edatla sorarız. Cevap olarak da kişinin, nesnenin ya da eylemin nasıl olduğunu belirtiriz.

كَيْف تحضُرین إلى المدرسة؟     Okula nasıl geliyorsun?

كَمْ soru edatıyla “……kaç?, kaç ….var?” gibi sorulara cevap ararız. Bu soru edatının başına بِ harf-i cerini getirince بِكَمْ şeklinde fiyat olarak “ kaça?” şeklinde bir soru sorabiliriz.

كَمْ كِتابًا في الحقيبة؟          Çantada kaç kitap var?

لِماذا soru edatıyla niçin sorusuna cevap ararız. Bu soruya cevap verirken cümlemize لِأنَّ (li-enne, çünkü) diyerek başlarız. Bu ifadeden sonra isim gelebildiği gibi, bitişik nesne zamirleri de gelebilir. Bitişik zamir doğrudan لِأنَّ nin sonuna eklenir.

Örneğin لِأنَّكَ (li-enneke, çünkü sen). لِأنَّ ye yâu’l mutekellim’e bitiştiğinde ise iki tür kullanım uygundur: Birincisi li-enne’nin son harekesini koruyabilmek ve kolay okuyabilmek için araya nûn-u vikâye adı verilen bir kaynaştırma harfi eklenerek لِأنَّني (li ennenî, çünkü ben) biçiminde; ikincisi, nûn-u vikâye olmaksızın لِأنّ (li ennî, çünkü ben) şeklindeki kullanım.

لِمَاذَا تَتَعَلَّم اللغَة َ العَرَبية؟      Niçin Arapça öğreniyorsun.

لماذا تَعِبْتَ؟      Niçin yoruldun?

لِنّني عَمِلْتُ كثيراً    Çünkü ben çok çalıştım.

SORU HARFLERİ

Soru harfleriyle oluşturulan sorularda “….mı, …..mi, …… midir, ……mudur?” gibi sorulara cevap verilir. Temel soru cümleleri bu soru harfleriyle kurulur.

هَلْ هذا طَيرٌ ؟       Bu bir kuş mudur?

نعم، هذا طيرٌ        Evet, bu bir kuştur.

أَ هذا لُغْزٌ؟           Bu bir bulmaca mıdır?      

 .نعم هذا لُغْزٌ       Evet, bu bir bulmacadır. 

أطلعت الشمس؟   Güneş doğdu mu? 

Not: Soru harfleriyle sorulan sorulara cevap olarak evet نعم veya hayır لا sözcükleri kullanılır.